Rối loạn thần kinh thực vật: định nghĩa, nguyên nhân và biểu hiện | Safe and Sound

Rối loạn thần kinh thực vật (autonomic nervous system disorders) là một vấn đề sức khỏe phổ biến biến ảnh hưởng đến chức năng tự động của cơ thể. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, chúng ta sẽ tìm hiểu về nguyên nhân, biểu hiện và các phương pháp điều trị từ các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần trong bài viết này.

Ngô Thị Sáng | Thạc sĩ Giáo dục học – Viện tâm lý và sức khoẻ tinh thần SnS

Trung tâm Nghiên cứu Sức khoẻ Cộng đồng và Phát triển

1. Thế nào là rối loạn thần kinh thực vật?

Ảnh 1: Thế nào là rối loạn thần kinh thực vật?

Theo các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần, rối loạn thần kinh thực vật một tình trạng bất ổn trong hệ thần kinh tự chủ, gây ra sự mất cân bằng trong các chức năng tự động của cơ thể. Hệ thần kinh tự chủ là một phần quan trọng của hệ thần kinh, điều chỉnh các chức năng không tùy ý như nhịp tim, huyết áp, tiêu hóa, nhu động ruột và tiết mồ hôi.

Khi rối loạn thần kinh thực vật xảy ra, cơ thể không thể duy trì sự cân bằng giữa các hệ thống khác nhau. Rối loạn thần kinh thực vật có thể ảnh hưởng đến nhiều phần khác nhau của cơ thể như tim mạch, tiêu hóa, hô hấp và tiết mồ hôi.

Rối loạn thần kinh thực vật có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và gây ra nhiều phiền toái về tâm lý và thể chất. Các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần cho biết, việc xác định nguyên nhân cụ thể và đưa ra phương pháp điều trị thích hợp là quan trọng để giảm bớt triệu chứng và cải thiện chất lượng sống của bệnh nhân.

2. Nguyên nhân gây ra chứng rối loạn thần kinh thực vật

Các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần cho biết có nhiều nguyên nhân có thể góp phần vào việc gây ra rối loạn thần kinh thực vật. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

- Yếu tố di truyền: Một số dạng rối loạn thần kinh thực vật có khả năng di truyền trong gia đình, cho thấy yếu tố di truyền có thể đóng vai trò quan trọng.

- Tổn thương thần kinh: Theo các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần, các vết thương hoặc tổn thương thần kinh do tai nạn, chấn thương hoặc các quá trình viêm nhiễm có thể gây ra rối loạn thần kinh thực vật.

- Bệnh lý nền: Một số bệnh lý như tiểu đường, bệnh Parkinson, bệnh Alzheimer, bệnh tăng huyết áp và bệnh lý tim mạch được các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần cho biết có thể gây ra rối loạn thần kinh thực vật.

Ảnh 2: Bệnh lý nền có thể gây ra rối loạn thần kinh thực vật

- Rối loạn hệ thống miễn dịch: Một số rối loạn miễn dịch như bệnh lupus, bệnh celiac và bệnh tự miễn có thể góp phần vào sự phát triển của rối loạn thần kinh thực vật.

- Mất cân bằng hóa học: Sự mất cân bằng các chất hóa học trong cơ thể như neurotransmitter (chất truyền dẫn thần kinh) có thể gây ra rối loạn thần kinh thực vật.

- Tác động môi trường: Môi trường xung quanh như tác động của hóa chất, thuốc lá, rượu, stress và ô nhiễm không khí cũng có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh tự chủ và gây ra rối loạn thần kinh thực vật.

Ảnh 3: Tác động của môi trường có thể gây ra rối loạn thần kinh thực vật

Theo các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần, điều quan trọng là mỗi người có thể có nguyên nhân gây ra rối loạn thần kinh thực vật riêng biệt. Việc tham khảo chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần và tâm lý sẽ giúp xác định nguyên nhân cụ thể và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

3. Biểu hiện của rối loạn thần kinh thực vật

Ảnh 4: Biểu hiện của rối loạn thần kinh thực vật

Các chuyên gia tâm lý và bác sĩ tâm thần cho biết, biểu hiện của rối loạn thần kinh thực vật có thể đa dạng và phức tạp, bao gồm các triệu chứng về chức năng tự động của cơ thể. Dưới đây là một số biểu hiện phổ biến của rối loạn thần kinh thực vật:

- Thay đổi nhịp tim: Bao gồm nhịp tim nhanh (tachycardia) hoặc nhịp tim chậm (bradycardia). Người bị rối loạn thần kinh thực vật có thể trải qua nhịp tim không đều hoặc nhịp tim thay đổi không đáng kể trong các tình huống thông thường.

- Rối loạn huyết áp: Gồm tăng huyết áp (hypertension) hoặc giảm huyết áp (hypotension). Theo các chuyên gia tâm lý và bác sĩ tâm thần, người bị rối loạn thần kinh thực vật có thể trải qua thay đổi huyết áp không lường trước, gây ra chóng mặt, hoa mắt thời gian ngắn.

- Rối loạn tiêu hóa: Bao gồm tiêu chảy, táo bón, khó tiêu và đau bụng. Người bị rối loạn thần kinh thực vật có thể gặp khó khăn trong việc điều chỉnh chức năng tiêu hóa.

- Rối loạn tiết mồ hôi: Gồm tiết mồ hôi quá mức (hyperhidrosis) hoặc tiết mồ hôi không đủ (anhidrosis). Các chuyên gia tâm lý và bác sĩ tâm thần cho biết, người bị rối loạn thần kinh thực vật có thể trải qua hiện tượng tiết mồ hôi quá nhiều hoặc không đủ, đôi khi không tương ứng với nhiệt độ môi trường hoặc hoạt động cơ thể.

- Rối loạn hô hấp: Bao gồm khó thở, cảm giác nghẹt thở hoặc hơi thở không đều. Rối loạn thần kinh thực vật có thể ảnh hưởng đến chức năng hô hấp, gây ra khó khăn trong việc điều chỉnh hô hấp và làm thay đổi nhịp thở.

Ngoài ra, theo các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần, rối loạn thần kinh thực vật cũng có thể gây ra các triệu chứng khác như mệt mỏi, khó ngủ, cảm giác hoa mắt, chóng mặt và khó tập trung.